Bu film hakkında düşünmeye başlayana kadar filmi beğendiğimi sanıyordum. Ma Mere (Annem) Fransız yönetmen Christophe Honoré’nin ünlü Fransız filozof ve yazar Georges Bataille’in romanından uyarladığı bir film. Georges Bataille’i daha önce okumuş ve günah ile ilgili teorilerine aşina olan biri olarak bu filmi tam olarak tarafsız bir bakış açısı ve açık fikirlilikle izlemeye çalıştım.

Ma Mere, yazı geçirmek için Kanarya Adaları’ndaki ailesinin yanına giden Pierre isimli küçük bir çocuk hakkında. Babası bir trafik kazasında hayatını kaybettiği zaman Pierre annesiyle (Isabelle Hubert tarafından canlandırılmıştır) baş başa kalmıştı. Annesi kendi ifadesiyle “bir orospu ve bir fahişeydi”. Çapkın bir kadın olan Helen’in hedonist hayat tarzı, oğlunu dünya zevkleriyle tanıştırmasını ve bunları ona öğretmesini de kapsamaktadır.

Bu tanım dolaylı olarak enseste işaret etse de bu olgu filmde hiçbir zaman tam olarak işlenmemiştir. Anne ve oğlu arasında böylesi ahlaksız bir ilişkinin hiçbir zaman gerçekleşmemiş olması ödipus kompleksini doğurmuştur. Bunun yerine annesi, Pierre’in cinsel eğitiminin fiziksel yanlarını üstlenmeleri için kendisi gibi hedonist olan iki arkadaşını onunla tanıştırır.

Ama bu Helen’in Pierre’in hayatından çıktığı anlamına gelmez, onun hayatında hem fiziksel hem de psikolojik bir güç olmayı devam ettirir. Aslında filmin en rahatsız edici noktası film boyunca işlenen Pierre ve Helen arasındaki büyük aşktır. Bu rahatsızlık Pierre üzerinden yansıtılan aşırı muhafazakar fikirler ile daha da artmaktadır.

Sadece Katolik okuluna gidiyor olması değil aynı zamanda Pierre’in çölde dizlerinin üzerine çöküp kutsal kitaptan bölümler okuduğu Fellinivari sahneler ile Pierre’in karakterinin kilisenin sıkı ahlaki kuralları ile annesinin ahlaki rahatlığı arasında kararsızlık içinde olduğu teması işlenmektedir. Hristiyanlığın temel öğretilerini soru cevap şeklinde aktaran bu sahneler, günahkar yaşam tarzı ve annesiyle olan ilişkisinin birbiriyle çatıştığı ve kim olduğu ve gerçekte hangi dünyaya ait olduğu hakkında bir karar vermesi gereken kritik anlardır.

Ne anne/oğul dinamiği ne de filmde işlenen ödipal arzular ilgimi çok çekmese de karakterler ilgimi çekti ve hikayelerinin nasıl gelişeceğini görmek istedim. Bununla birlikte, filmi izledikten sonra aklımda cevaplanmamış birçok soru işareti kaldı ve bunlar filmi entelektüel bir düzeyde tam olarak anlayarak takdir etmemi engelledi. Örneğin, Pierre’in annesine karşı hissettiği aşk nereden geliyordu? Annesinin ona öğretmeye çalıştığı şey gerçekte neydi ve neden bunu öğretiyordu?

Dahası filmin sonunun şok edici yapısı bu ilişkiye ve sunulan konseptlere nasıl bir sonuç getiriyor? Yine de filmi izlerken bu konular beni o anda rahatsız etmemişti. Bunun nedeni büyük ihtimalle filmin anlamlı bir şekilde sonlanacağına dair güçlü bir inanca sahip olmamdı. Genel anlamda, hikayeyi son derece yüzeysel bir bakış açısıyla takip ettiğimi fark ettim ve bu da filmin anlatımındaki boşlukları affedebilmemi mümkün kıldı. Bununla birlikte film üzerine düşünmek için zaman ayırınca bu sorular hiçbir zaman yanıtlanmadı ve senaryo hakkında hiçbir şey hissedemedim. Bununla birlikte, sunulan fikirler ilgimi çekti ve bunları kaynağında incelemek ve Georges Bataille’in bu hikayesini okumak istedim.

Isabelle Hubert cinsellik içeren bu tartışmalı filmlerden kendine bir kariyer yapmış gibi görünüyor ve her ne kadar daha önce rol aldığı The Piano Teacher’ı beğenmiş olsam da Ma Mere, birbiriyle tutarsız fikirler ile dolu bir film olduğu hissini veriyor.

Tolga Demirtaş (tolga@iyikotufilm.com)