Zombileri Neden Seviyoruz?

Zombiler. Bu yaratıklarda bizi kendine çeken şey ne? Eğer bir sosyolog olsam muhtemelen bu soruya şöyle cevap verirdim:

“Zombileri ve türü seven insanların bazılarının bu filmleri sevme nedeni büyük şirketler veya devlet yapısı gibi yanına yaklaşılmayacak kurumların sebep olup da tekrar kendisini yıkarak bir anarşi ortamı yaratması yapılabilecek mantıksal çıkarımlardan biridir.”

Bir sosyolog olmadığım için mecburen soruya şöyle cevap veriyorum: “Çünkü dirilen ölülerin yaşayanlarla kendilerine ziyafet çekmelerini görmekten zevk alan bir avuç ruh hastasıyız.”

Başlangıç

R.Ö. (Romero’dan Önce) olarak isimlendirmek istediğim bu zaman diliminde şu an bildiğimiz zombiler yoktu. 1968 öncesi kuşağı zombileri tamamen farklı bir şeydi. O zaman bilinen yaşayan ölüler vudu kültürünün bir ürünüydü ve filmlerde de aynı şekilde resmedilmişlerdi. White Zombie (Beyaz Zombi – 1932) ve Revenge of the Zombies (Zombilerin İntikamı – 1943) gibi filmlerde ölüler, gömüldükten kısa zaman sonra mezarlarından çıkarılmış ve efendisi olan insanın emirlerini yerine getirilmek üzere hayata döndürülmüştü.

1968: Modern Zombinin Doğuşu

Tam da yaşayan ölüler teması sadece Ed Wood filmleriyle anıldığı sırada bir adam korku sinemasında devrim yaratacak bir filmle ortaya çıktı. George A. Romero tarafından yazılmış ve yönetilmiş olan, Night of the Living Dead (Yaşayan Ölülerin Gecesi) adındaki bu düşük bütçeli, siyah-beyaz film 1968 yılında sinemalara bomba gibi düştü. Romero’nun türdeki çığır açan ele alış tarzının etkileri hâlen günümüz filmlerinde bile hissedilebilir düzeydedir.

“Seni almaya geliyorlar Barbara” cümlesinden itibaren zombiler bir daha kaybolmamak üzere gün ışığına çıktı ve bolca kullanılan kan türün olmazsa olmazı oldu.

1970’ler: Zombi Türünün Gelişme Sancıları

Yetmişli yıllar Zombi türünde bir çok büyüme sancısına yol açan yıllardı. Yapımcılar korku kataloguna yeni eklenen bu seçeneği nasıl kullanacaklarını tam olarak bilemiyorlardı. Children Shouldn’t Play with Dead Things (Çocuklar Ölü Şeylerle Oynamamalı – 1972) ve Garden of the Dead (Ölülerin Bahçesi – 1972) gibi birkaç iyi örnek de vardı. Harika olmasalar da en azından kötü filmler değillerdi. Yetmişli yılların daha iyi filmleri Avrupalı film yapımcılarından çıktı. Avrupa Korku Sineması, Tombs of the Blind Dead (Kör Ölülerin Mezarları – 1971) ve Horror Rises from the Tomb (Mezardan Yükselen Dehşet – 1973) gibi muazzam filmlere imza attı.

1978 yılında Romero tekrar yarattığı türe bir baba şefkatiyle yaklaşarak Dawn of the Dead (Ölülerin Şafağı) filmini yarattı. Türün gideceği yönü sağlamlaştıran ise Lucio Fulci’nin Zombi 2 (1979) filmi oldu.

Çılgın Seksenler

Yürüteçini kullanmayı bırakan bir çocuk gibi Zombi filmleri de seksenli yıllarda kendi başına gelişmeye başladı.

Yazının devam bölümlerinde bahsedeceğim filmler ve seksenli yıllarda çekilmiş zombi filmleri çok fazla olduğundan türün klasiklerini yazmak daha uygun olacak: Dead and Buried (1981), Evil Dead (1982), Zombie Island Massacre (1984), Day of the Dead (1985), The Return of the Living Dead (1985), Night of the Creeps (1986), Evil Dead 2 (1987) ve The Dead Next Door (1988)

Aynı yıllarda türün yine vazgeçilmezleri olacak kurallar yavaş yavaş icat edildi. Bu kurallardan bazıları kabul gördü, bazıları görmedi ve hepsi de parodi yapmak için bolca kullanıldı:

•    Ölmediyseniz zombi olamazsınız.
•    Zombiler yamyam değildir. Bu yüzden birbirlerini değil, sadece yaşayanları yerler.
•    Bir zombiyi durdurmanın en garantili yolu kafasına zarar vermektir (Çekiç, kazma, silah, balta gibi aletlerle).
•    Zombiler güçlerini zekalarından almazlar.

Geri kalan kurallardan bazıları filme göre esneklik gösterebilir ama bunlar kesinlikle dokunulmayan kurallardır.

90’lı Yıllar: Zombi Yapımcıları Yollarını Kaybetti…

Gençler her şeyi bildiklerini ve asla zarar görmeyeceklerini düşünürler. Ve herkes en çok hatasını gençlik yıllarında yapmıştır.

Bu hata yapma dönemi zombi filmleri için doksanlı yıllara denk geliyor. Braindead (1992) ve Dellamorte Dellamore (1994) gibi birkaç mükemmel film olsa da diğer başarısız örnekler o kadar çoktu ki başarılı örnekleri bulmak tamamen şans işiydi.Bu başarısız örnekler arasında Dead Men Don’t Die (1990), Zombie Rampage 2 (1992), Zombie Holocaust (1995) ve Zombie Doom (1999) gibi filmler yer alıyordu.

2000 – Şimdi: Gelecek Parlak Görünüyor

Bugün, zombi filmleri sorumluluk sahibi yetişkinler gibi görünüyor. Son yıllarda gayet iyi filmler yapıldı, bunlar arasında Land of the Dead (2005), Dawn of the Dead (2004), Shaun of the Dead (2004), [REC] (2008), 28 Days Later (2002) ve 28 Weeks Later (2007) gibi örnekler göze çarpıyor.

Hala sabırsızlıkla beklediğim birkaç film daha var ve zombi filmlerinin geleceği konusunda gayet iyimser düşünüyorum.

Unutmayın… Eğer işiniz canınızı sıkıyorsa, evinizde sinir bozucu olaylar yaşıyorsanız ve hayatınız yoluna girmeyecek gibi görünüyorsa insanı hiçbir şey insanların paramparça edildiği yenildiği kanlı bir zombi istilası kadar mutlu edemez. İnsanoğlunu toplumun kederleri için suçlayıp, karşılığında hak ettiği şekilde cezalandırıldığını görmek istediğinizde tek ihtiyacınız olan şey peş peşe izleyeceğiniz birkaç zombi filmidir.

Yazının devamında Avrupa’da çekilmiş Zombi filmlerinin üzerinden geçeceğim.

Çeviren: Mert Kutay (mert@iyikotufilm.com)