Poliziotteschi, İtalyan suç ve aksiyon sinemasının bir alt türü olarak 1960’ların sonunda ve 1980’lerin başında en popüler dönemlerini yaşadı. “Poliziotteschi” terimi, “Polizia” polis kelimesinden türemiştir. Genellikle de Italian-Crime ve Euro-Crime filmler olarak adlandırılır. “Poliziottesco” kelimesi, özellikle 1970’lerde suç ve polis aksiyonlarını temsil eder ve bu filmlerin çoğunlukla işlediği konular arabalı ve motosikletli soygunlardır. Bunun yanı sıra kötü ya da iyi polis hikayeleri, mafya savaşları, Napoli, Milano, Torino ve Roma gibi büyük şehirlerdeki siyasi yolsuzlukları işler.

1960’lı yılların ortalarında İtalyan sinemasında spaghetti western türü popülaritesinin en üst seviyesine ulaşmıştı. Ancak 70’li yılların başından itibaren giallo filmlerle birlikte polizotteschi filmler de ilgiyi üstlerine çekmeye başladı.

Aktör Thomas Milian, “Spaghetti Westernler ve Polizio filmler gerçekte aynıydı, aralarındaki tek fark birinde insanların atlara diğerinde ise arabalara biniyor olması” diyerek spaghetti westernler ve polizio filmler arasındaki benzerliklere dikkat çekiyordu.

Türün kökleri 70’li yıllardaki suç filmlerine dayanır ve o filmler de şunlardır: Giuliano Montaldo’nun Grand Slam (1970), Mino Guerrini’nin Gangster’70 (1968), Carlo Lizzani’nin Bandits in Milan (1968) ve Un Detective (1969) filmleri. Yönetmen Damiano Damiani ise spaghetti western türünde olduğu gibi polizio filmlerine de farklı olarak politik temalar katmıştır. Bu filmler ise A Blullet For The General (1967), Il Giorno Della Civetta (1968) ve Confessions of a Police Captain (1971) dir.

İtalyan polizio filmleri Amerikan gangster filmlerinden oldukça fazla etkilenmiştir. Fakat o filmlere nazaran daha kanlı, sert ve vahşidir. Bu filmlerin başında da Don Siegel’in yönetmenliğini yaptığı ve başrollerinde Clint Eastwood’un oynadığı Dirty Harry (1971) filmi gelmektedir. Yine polizio filmlerini etkileyen bir diğer Amerikan gangster filmi de The Godfather (1972) filmidir. William Friedkin’in The French Connection (1973) ve Sidney Lumet’in Serpico (1973) filmi de türü etkileyen diğer filmlerdir.

Amerikan gangster filmleri ve Polizo filmleri arasındaki temel farklardan biri mafyaya olan bakış açısıdır. The Godfather gibi Hollywood filmlerinde genellikle onurlu ve şık bir mafya anlatılırken İtalya’da Fernando Di Leo, Stelvio Massi, Enzo G. Castellari, Antonio Margheriti ve diğer yönetmenler polisin, hükümetin mafya liderleriyle olan ilişkilerini, mafya liderlerinin İtalya’daki terör, suikast ve bombalama eylemlerine odaklanmışlardır. İtalyan Polizo filmlerinde polis karakteri ise dokunulmaz değildir, ahlaksız, şiddet eğilimli olarak tasvir edilmişlerdir.

Tolga Demirtaş (tolga@iyikotufilm.com)